Personages: voor de een komen ze op een dag spontaan het verhaal in lopen, terwijl een ander ze in laagjes opbouwt tot ze gaan leven. Ik vroeg verschillende schrijvers om te vertellen hoe personages ontstaan in hun verhalen. Deze keer: Kim ten Tusscher over personages met een eigen wil.
—
Een van de vragen die Anna Mattaar me stelde ter inspiratie voor deze gastblog was: Ontwikkelen personages weleens een heel ander karakter dan voorzien? Ik zat meteen rechtop in mijn bureaustoel. Ja, dat doen ze zeker! Op grote en op kleine schaal.

Hoewel ik geen plotter, maar een intuïtieve, organische schrijver ben, heb ik van de belangrijkste personages altijd wel aardig een idee welke rol ze in het verhaal gaan spelen. Wie zijn mijn hoofdpersonen, wie helpen hem en/of haar en wie werkt er hen juist tegen? Zelfs in de Vertellingen van de Ondergang, waar personages nog wel eens van kant wisselen, stond dit al redelijk vast.
Maar er is één personage dat me volledig heeft verrast: Rayender. Hij heeft een totaal andere rol gekregen dan ik dacht en blijkt ook een heel ander karakter te hebben dan ik had voorzien. Hij is zelfs een van mijn favoriete personages geworden.
Het verhaal van Rayender
Ik vertelde net al dat ik een organische schrijver ben. Maar toen ik begon te schrijven aan de Vertellingen van de Ondergang vond ik dat het allemaal efficiënter en gestroomlijnder moest, dus bedacht ik een plot. Ik was daar enorm mee in mijn nopjes… tot ik begon te schrijven. Het bleek dat ik één personage was vergeten. Je raad het al: Rayender.
Mijn plot ging de prullenbak in en ik begon aan het verhaal op de voor mij vertrouwde manier: lekker gaan schrijven en zien wat er gebeurt.
Wie is Rayender? Hij is de verloren gewaande koningszoon die zijn troon opeist en een burgeroorlog begint tegen Lilith en haar volgelingen. Een oorlog die zich uiteindelijk uitbreidt tot over de landsgrenzen heen en het begin is van de ondergang van de wereld. Een erg belangrijk personage dus. Hoe kon ik die nou zijn vergeten in de plot waar ik zo lang aan had gewerkt?
In Bloed was Rayender een ongelooflijk rotjoch dat het conflict aanzwengelde, precies zoals ik had bedacht. Daarna leek zijn rol uitgespeeld en stopte ik hem weg op een plek waar hij niet meer vandaan zou komen. Ik had hem niet meer nodig. Toch? Weer had ik het verkeerd.
Een ander personage bevrijdde Rayender uit zijn hachelijke situatie (natuurlijk zonder dat eerst met mij te overleggen) en liet de jongen een ander pad zien. Eentje van vergeving en nieuwe kansen. Rayender bleek maar wat graag bereid om die te grijpen en ontplooide zich steeds meer tot een jongen waar je van kunt gaan houden. Ik heb me enorm vermaakt met zijn verdere rol in het verhaal en kan verklappen dat hij onmisbaar is voor de ontknoping.
Het personage volgen
Ik denk van tevoren dat mijn personages redelijke mensen zijn die ook willen dat de plot vooruit gaat.
Ik vind het heerlijk, personages die me verrassen. Bij Rayender was die verrassing overigens wel extreem. Vaker gebeurt het op kleinere schaal. Dan denk ik: dit hoofdstuk moet hierover gaan, dus deze interactie moet die kant op sturen. Van tevoren lijkt het allemaal simpel. Ik denk dat mijn personages redelijke mensen zijn die ook willen dat de plot vooruit gaat en het probleem wordt opgelost. Maar als ik dan begin te schrijven, blijkt er nog oud zeer te zitten waar ze niet direct overheen willen stappen. Of dat ze eerst nog even moeten eten. Of ze moeten eerst meer argumenten horen waarom mijn plan voor hun leven wel echt zo’n goed idee is, want een boerderijtje beginnen in een ander land is veel aantrekkelijker dan ten strijde trekken.
Pas als ik personages op papier ga zetten, gaan ze echt leven. Dan komen die eigenaardigheden en nukken naar voren die ze menselijk maken. Soms houden ze heel lang informatie achter, maar soms zeggen ze meteen al: ‘Ho eens even, dát doe ik niet.’ Ik kan niet anders dan volgen, want als ik dat niet doe, merk je als lezer dat ik de personages in een keurslijf heb gedwongen.
Ik ben inmiddels heel erg blij met de manier waarop ik schrijf. Natuurlijk, het kan efficiënter, maar juist doordat ik niet alles van tevoren weet, is er ruimte om het verhaal te laten groeien en voor de personages om echt zichzelf te zijn. Ik, mijn verhaal en mijn personages zitten niet vast in een nauw stramien. En daar komen dus hele verrassende dingen uit voort.
Zoals Rayender. Heb ik je nieuwsgierig gemaakt?