Feedback: koude douche

Algemene schrijfadviezen, hoe interessant ook, kunnen soms wat abstract blijven. Daarom geef ik op deze plek concrete feedback op ingezonden verhaalfragmenten. Ik analyseer wat er goed gaat in het fragment, maar wijs ook verbeterpunten aan. Ook een tekst insturen? Hier vind je details.

Het fragment

Titia Schut is bezig met haar tweede thriller en stuurde mij de voorlopige opening van het verhaal met een vraag om feedback. Ze is benieuwd of het spannend is en of ze meer of juist minder zou moeten beschrijven.

Vanessa pakt haar fiets, maar als ze wil opstappen merkt ze dat haar achterband plat is. Shit, dat wordt lopen.
Haar mobiel rinkelt met het geluid van een ouderwetse telefoon. Dat moet haar vader zijn. Ze stopt en met haar fiets tegen haar heup aangedrukt neemt ze op.
‘Ja, je vader hier. Ik, eh, …’ Haar vaders stem klinkt vreemd diep en hij kucht. Het is alsof het haar vaders’ stem niet is. ‘Je oma, ze, zij is onverwachts overleden.’
Het bloed gonst in Vanessa ‘s oren. ‘Oma, dood?’ is het enige wat ze in eerste instantie kan zeggen. Als haar vader stil blijft vult ze aan: ‘Maar ze was nog zo fit en nooit ziek …’
‘Klopt, maar je hebt haar al een poos niet gezien.’
Dat moet Vanessa beamen. Ze heeft het de laatste tijd veel te druk om bij haar oma op bezoek te gaan. Hoewel ze een goede band heeft met haar oma is het een hele rit om helemaal naar de stad Groningen te reizen met de trein.
Haar vader praat alweer verder.
‘Wij gaan morgenochtend zo vroeg mogelijk naar het noorden. We kunnen vast niets doen, maar er naar toe gaan is het minste dat we nog … En de politie wil ons …’
‘De politie? Hoezo dat?’ Het stuur van haar fiets draait. Ze kan hem nog net tegenhouden.
‘Oma is waarschijnlijk onder verdachte omstandigheden aan haar einde gekomen. Dat moet onderzocht worden. Morgen zullen we meer horen.’
‘Verdachte omstandigheden?’ Vanessa zet haar mobiel aan haar andere oor. Vader heeft het over de huisarts en onderzoek door een schouwarts.
Een auto passeert haar met hoge snelheid en laat een hoge golf van water achter. Het regenwater slaat als een ijskoude vloedgolf over haar spijkerbroek en jas heen dat haar de adem beneemt.

Titia Schut

Algemeen

De eerste zin zet meteen de toon. Vanessa heeft duidelijk niet haar beste dag vandaag. Al snel krijgt ze echter andere dingen aan haar hoofd dan een platte band: haar oma is overleden, onder ‘verdachte omstandigheden’ nog wel. Als lezer vraag ik me direct af wat die omstandigheden dan wel zijn, genoeg om verder te willen lezen. In die zin dus een geslaagde opening!

Wat betreft Titia’s vraag mag er wel wat meer beschreven worden. Ik zie bijvoorbeeld de locatie nog niet voor me, behalve (pas aan het eind van het fragment) dat er een weg is waar auto’s hard rijden. Deels ligt dat natuurlijk aan de uitdaging van een verhaal beginnen met een telefoongesprek, iets dat van nature puur auditief is. De dialoog wordt voldoende afgewisseld met gedachten en gehannes met de fiets, dus dat is goed gedaan, maar een locatie ontbreekt nog.

Ook mis ik nog een duidelijk beeld van Vanessa zelf. Hoe oud is ze bijvoorbeeld? Wat mij betreft kan ze scholier, student of werkende zijn. Dat kan opgelost worden samen met de locatie, want door alleen al te vermelden waar ze vandaan komt of naartoe gaat, kun je veel suggereren over haar leven. Uitgebreide achtergronden zouden het verhaal te veel vertragen, maar door een beetje informatie te geven over Vanessa en waar ze zich mee bezighoudt, help je de lezer om met haar mee te leven wanneer de negatieve ontwikkelingen zich beginnen op te stapelen.

Details

Het stuk is in de basis goed geschreven, maar zoals altijd heb ik ook op zinsniveau nog wat opmerkingen.

Vanessa pakt haar fiets, maar als ze wil opstappen merkt ze dat haar achterband plat is. Shit, dat wordt lopen.
Haar mobiel rinkelt met het geluid van een ouderwetse telefoon. Dat moet haar vader zijn. Ze stopt en met haar fiets tegen haar heup aangedrukt neemt ze op.
‘Ja, je vader hier. Ik, eh, …’ Haar vaders stem klinkt vreemd diep en hij kucht. Het is alsof het haar vaders’ stem niet is. ‘Je oma, ze, zij is onverwachts overleden.’

Hoewel het een mooie opening is, denk ik dat de zin pakkender kan. De fiets pakken is niet per se nodig: ‘Als Vanessa op haar fiets wil stappen, merkt ze …’ Of misschien kan de platte band zelfs nog wel verder naar voren.

In de volgende zinnen wordt vrij vaak ‘haar/je vader’ herhaald. Suggestie: ‘Zijn stem klinkt …’.

Het gestamel van haar vader geeft mooi aan dat hij zelf ook nog overstuur is. Dit is een heel klein zeurpuntje, maar wanneer een woord herhaald wordt (of zo goed als herhaald: ‘ze, zij’), leest het logischer om drie puntjes te gebruiken in plaats van een komma.

Het bloed gonst in Vanessa ‘s oren. ‘Oma, dood?’ is het enige wat ze in eerste instantie kan zeggen. Als haar vader stil blijft vult ze aan: ‘Maar ze was nog zo fit en nooit ziek …’
‘Klopt, maar je hebt haar al een poos niet gezien.’

Bij ‘Vanessa’s’ en na ‘gezien’ gaat nog iets mis met de leestekens, net als hiervoor bij de tweede ‘haar vaders stem’.

Belangrijker: wat betekent het voor Vanessa dat haar oma dood is? De schok is duidelijk, door het bloed dat in haar oren gonst, maar ik kan nog moeilijk meeleven doordat ik geen beeld heb van de relatie. De volgende alinea verduidelijkt al iets, maar blijft algemeen. Een specifieke gedachte of herinnering zou hier helpen. Eventueel zou er zelfs vóór het nieuws al iets over oma langs kunnen komen, zodat de lezer al context heeft wanneer ze ineens dood blijkt. De schok komt dan harder aan.

De reactie van Vanessa’s vader is wat verwarrend. ‘Klopt’ suggereert dat oma inderdaad gezond was, terwijl de rest van de zin juist suggereert dat er wél iets mis was, en dat Vanessa op de feiten achterloopt.

Dat moet Vanessa beamen. Ze heeft het de laatste tijd veel te druk om bij haar oma op bezoek te gaan. Hoewel ze een goede band heeft met haar oma is het een hele rit om helemaal naar de stad Groningen te reizen met de trein.
Haar vader praat alweer verder.
‘Wij gaan morgenochtend zo vroeg mogelijk naar het noorden. We kunnen vast niets doen, maar er naar toe gaan is het minste dat we nog … En de politie wil ons …’

‘Te druk’ is erg vaag. Druk waarmee? Ook dit is een gelegenheid om een hint te geven over Vanessa’s karakter en dagelijks leven.

‘De stad’ leest hier als een onnatuurlijke toevoeging. En wat mij betreft onnodig: als de provincie ver weg is, is de stad dat ook, en dat oma specifiek in de stad woonde, kan later nog blijken.

Kleinigheidje: ‘ernaartoe’ spel je aan elkaar, net als andere combinaties van er+voorzetsel. (Tenzij het voorzetsel al ergens anders bij hoort.)

‘De politie? Hoezo dat?’ Het stuur van haar fiets draait. Ze kan hem nog net tegenhouden.
‘Oma is waarschijnlijk onder verdachte omstandigheden aan haar einde gekomen. Dat moet onderzocht worden. Morgen zullen we meer horen.’
‘Verdachte omstandigheden?’ Vanessa zet haar mobiel aan haar andere oor. Vader heeft het over de huisarts en onderzoek door een schouwarts.

Omstandigheden zijn verdacht of niet, ongeacht of de verdenking terecht is. ‘Waarschijnlijk’ kan dus weg.

Waarom zet Vanessa de mobiel aan haar andere oor? Het zou niet zozeer storen als je het zo laat, maar het is wel een wat nietszeggende actie die vooral bedoeld lijkt om de dialoog op te breken. Hoe kun je deze (of een andere) handeling gebruiken om iets te zeggen over hoe Vanessa zich voelt bij de situatie?

Wat vertelt haar vader precies? Dit is juist het punt waarop de lezer, net als Vanessa, meer wil weten. Zegt hij al iets over die verdachte omstandigheden of weet ook hij daar niets vanaf? Of vangt Vanessa maar een deel op vanwege de passerende auto? Alle drie de opties kunnen spannend zijn als ze iets verder worden uitgewerkt.

Een auto passeert haar met hoge snelheid en laat een hoge golf van water achter. Het regenwater slaat als een ijskoude vloedgolf over haar spijkerbroek en jas heen dat haar de adem beneemt.

‘Laat … achter’ klinkt als iets blijvends, wat de golf niet is. Ik denk nu aan ‘met een hoge golf van water in zijn kielzog’, maar er zijn ongetwijfeld meer opties.

De verwijzing ‘dat’ in de laatste zin klopt niet; ‘en beneemt haar de adem’ werkt hier volgens mij het beste. Hoe dan ook is het een mooie manier om de sfeer van de scène te versterken. Na de figuurlijke koude douche van het slechte nieuws volgt een letterlijke, en Vanessa’s slechte dag zet zich voort.