Ga naar inhoud
Fictera Schrijfcoaching

Fictera Schrijfcoaching

Ik help jou méér uit je verhaal te halen

Menu
  • Feedback
    • Schrijfcheck
    • Manuscriptanalyse
    • Detailfeedback
  • Coaching
  • Gratis
    • Kennismakingsgesprek
    • E-book ‘Naar de kern van je verhaal in 7 stappen’
    • Gratis feedback
    • Fictera Schrijfgroep
  • Blog
    • Schrijfprincipes
    • Feedback
    • Het schrijfproces van …
    • Video’s
  • Wie is Anna?
    • Over mij
    • Eigen werk
  • Contact
Menu

Proeflezers en ruwe diamanten

Geplaatst op 15 augustus 20227 augustus 2022 door Marieke Frankema

Nadat de laatste punt gezet is, volgt het proces van kritisch bijschaven tot het verhaal écht zegt wat je wil zeggen. Voor deze serie vroeg ik verschillende schrijvers hoe zij dat proces van proeflezen en herschrijven aanpakken. In deze aflevering vertelt Marieke Frankema waarom ze haar proeflezers koestert.

—

Zoals je een heel dorp nodig hebt om een kind op te voeden (geloof me, dat is zo, hoewel het wellicht niet een héél dorp hoeft te zijn 😉 ) heb je ook een bescheiden dorp nodig om een boek te publiceren. Dan heb ik het nog niet eens over de eventuele uitgever, de opmaker, de cover-artiest en dat soort belangrijke mensen, maar de mensen die al eerder bij het verhaal betrokken raken: de proeflezers.

Foto door Daniele Levis Pelusi via Unsplash

Voor mij zijn mijn proeflezers onmisbaar. Zij helpen mij mijn verhaal zo scherp mogelijk te krijgen, zien waar de ruwe diamant moet worden geslepen. Ze voelen aan wat ik wil zeggen en kunnen me vertellen waar ik dat niet duidelijk genoeg heb gedaan, waar ik te lang blijf hangen, waar ik in mijn haast een dikke typefout heb laten staan, en ze vertellen me of ze geraakt worden door mijn verhaal – of ze nu hebben genoten, gelachen of zelfs een traantje gelaten.

Welke proeflezers?

Dat betekent dan ook dat ik zo secuur mogelijk ben wat mijn proeflezers betreft. Iemand die niet mijn doelgroep is kan prachtige commentaren geven en scherp zijn op stijl, woordherhalingen, sfeer en allemaal andere zaken. Toch heb ik daar waarschijnlijk minder aan dan iemand die wel houdt van verhalen zoals die ik schreef, omdat die een beter gevoel heeft voor waar ik naartoe wil.

Ik ben overigens niet altijd zo secuur. Het is soms ook fijn om een wildvreemde te vragen om je verhaal te lezen. Voor een verse blik, omdat je een uitstapje in een ander genre hebt gemaakt, omdat je van schrijfgroep bent gewisseld of omdat je het gevoel hebt je proeflezers iets te vaak aan het werk te zetten… Er kunnen heel veel redenen zijn om je geesteskindje aan een ander-dan-normaal te laten lezen. Dat is soms een aangename verrassing, soms een grote vergissing, en meestal is het bij mij in eerste instantie een ’Noooooo! Ik word niet begrepen, dit is onzin!’ die al snel verglijdt in ‘O, wacht, misschien zit er wel wat in…’ en geregeld eindigt in: ‘Ja, oké, het is inderdaad wel zo.’ Of in een ‘nope, ik trek me hier niets van aan.’ Dat is ook legitiem.

Welke versie?

Bij de schrijfgroep wil het nog wel eens gebeuren dat ik iets instuur dat heel ruw is. Vers van de pers, een eerste versie. Die ik niet eens een keertje heb doorgelezen, maar gewoon hop in een document kwak – eh, liefdevol plaats – en waar ik dan ook heerlijk ongezouten kritiek op krijg.

Voor manuscripten heb ik een aantal mooie mensen om me heen die mijn verhalen snappen, houden van wat ik schrijf en tegelijkertijd geen blad voor de mond nemen en me wijzen op de zwakke punten in mijn verhaal. Zij helpen me om de ruwe diamant te slijpen en ik koester deze proeflezers.

Ik stuur ze dan ook niet de versie van het verhaal die ik vers uit de rotsen heb gehakt, om de analogie van de diamant aan te houden. Meestal is het de derde of vierde versie die hun kant op gaat en heb ik al een stopwoordjesronde gedaan (ik heb een paar woorden die iets te vaak terugkomen en zinnen wat wolkig maken, daar check ik mijn document altijd op*), heb ik mijn eigen op- en aanmerkingen al verwerkt en ben ik er redelijk zeker van dat ik ze geen flutverhaal geef om zich doorheen te worstelen.

* Tip: Maak een lijst van jouw stopwoordjes en met een find/replace actie zet je ze allemaal tussen [haken]. Loop dan je tekst door en kijk of al die stopwoorden daadwerkelijk nodig zijn. Ik ga er altijd voor hooguit 50% over te houden. Lukt me niet, maar is wel een nobel streven.

Feedback ontvangen

En dan komt het verhaal terug… Vol opmerkingen, vraagtekens en opgespoorde plotgaten… Dat zijn de momenten waarop ik even heel vertwijfeld denk: ‘Ik stop er maar mee!’

Tot ik bedenk dat ze al die moeite voor mij hebben genomen omdat ze niet alleen in mij geloven, maar ook in het verhaal. Aan een dood paard trek je niet, aan een stom verhaal sleutel je niet. En als er dan ook ergens een ‘mooi’ of ‘nice’ staat, dan is mijn dag weer goed.

Auteur

  • Marieke Frankema

    Ik noem mezelf wel eens een creatieve duizendpoot: zingen, dansen, acteren, en bovenal schrijven doe ik erg graag. Hoewel ik pure romantiek ook een heerlijk genre vind om mee te spelen, hebben de meeste verhalen die ik schrijf een magische of spirituele onderlaag. Ik verwerk mijn eigen lessen, zet een spotje op kleine momentjes van geluk die eigenlijk veel grootser zijn dan ze lijken en weef een web waarin ogenschijnlijk toevallige gebeurtenissen met elkaar verbonden worden, dwars door grenzen en onmogelijkheid heen.

    Alle blogposts Website

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Recente berichten

  • Hoeveel moet je beschrijven in een verhaal?
  • Gidsen in de mist
  • Persona’s en portretten
  • Personages die verrassen
  • Het verleden maakt het personage

Recente reacties

  • Anna Mattaar op Feedback: wolveneiland
  • Dimitri vanhalme op Feedback: wolveneiland
  • Anna Mattaar op Feedback: wolveneiland
  • dimitri vanhalme op Feedback: wolveneiland
  • Sejul Nerve op Ervaring en onzekerheid

Archieven

  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • april 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • november 2020

Categorieën

  • Feedback
  • Het schrijfproces van …
  • Nieuws
  • Schrijfprincipes
  • Video's

Meta

  • Inloggen
  • Berichten feed
  • Reacties feed
  • WordPress.org

Algemene voorwaarden
Privacyverklaring
Contact
KVK: 82757828

©2023 Fictera Schrijfcoaching | Built using WordPress and Responsive Blogily theme by Superb