Nadat de laatste punt gezet is, volgt het proces van kritisch bijschaven tot het verhaal écht zegt wat je wil zeggen. Voor deze serie vroeg ik verschillende schrijvers hoe zij dat proces van proeflezen en herschrijven aanpakken. Deze keer beschrijft Robin Rozendal de transformatie van een hoofdstuk.
Het proces van proeflezers en herschrijven is bij mij niet bepaald gestroomlijnd. Eén ding staat vast, en dat is dat het een belangrijk onderdeel van het schrijfproces is. Ik denk dat het proeflezen en herschrijven misschien nog wel meer tijd kost, dan het schrijven van een eerste versie van een boek.
Omdat ik een serie schrijf, waarvan ik (als het eerste boek eenmaal uit is) elk jaar het volgende boek zou willen publiceren, is het belangrijk dat ik vooruitwerk. Omdat elk boek daardoor de tijd heeft om even te sudderen, om er proeflezers op los te laten en het te herschrijven, voordat de ‘echte’ redactie bij mijn uitgever begint. Zo ben ik nu bezig met het herschrijven van boek 3, terwijl mijn eerste boek nog niet eens uit is. Laat me een voorbeeld geven van het proces dat ik nu met boek 3 doorloop.
Buggoush
Boek 3 begint in een legerkamp in het midden van een gigantisch woud dat Buggoush heet. Het kamp is gebouwd op de resten van een oude stad die midden in Buggoush lag, en ook die oude stad heette ‘Buggoush’. In het kamp volgen we Naia, een dokter, die een van de hoofdpersonen van mijn serie is. In boek 3 ontmoet de lezer haar voor het eerst.
Ik heb dus een hoop introductie te doen: ik moet het legerkamp introduceren, Naia met haar problemen en dromen, de magie die zij heeft en de mensen om haar heen. En dan liefst op zo’n manier dat het de lezer meteen grijpt, en een goed begin is van het boek. Oef!
Ik was best tevreden met de eerste versie. Ik dacht dat ik Naia goed had neergezet en haar wereld goed had geïntroduceerd, maar na de eerste proeflezers bleek dat ik nog wel wat werk te doen had. Er zaten onduidelijkheden in, dingen die niet klopten of verkeerd overkwamen, maar belangrijker nog: Naia was nog niet het personage dat ik wilde. Een van de dingen die uit de commentaren naar voren kwamen, is dat Naia nog te jong overkwam. Dat is een groter probleem bij mijn personages, dat misschien wel aan mijn schrijfstijl ligt, of aan het feit dat ik deze personages bedacht toen ik 16 was.
Abar
Dus, herschrijven! Ik heb Naia meer achtergrond gegeven, meer ervaring als dokter, maar ook meer trauma’s uit haar verleden. Allebei elementen die een personage ouder kunnen maken. Daarnaast heb ik haar gedrag en dialogen, maar ook haar gedachten volwassener gemaakt.
En wat ik interessant vond, is dat dit me niet met één keer herschrijven lukte. Ik had het eerste hoofdstuk herschreven en wilde verdergaan met de rest van boek 3, maar er bleef iets aan me knagen. Ik ging toch weer terug naar hoofdstuk 1, en vond weer dingen die toch nog scherper en duidelijker moesten. Denkend nu klaar te zijn ging ik verder… en ontdekte verderop dingen die me toch weer terugstuurden naar hoofdstuk 1, omdat ze niet meer klopten, maar ook omdat ze me duidelijk maakten dat hoofdstuk 1 nog stééds niet goed zat. En dan kan ik toch niet door.
Wat ik interessant vond, is dat dit me niet met één keer herschrijven lukte.
Vandaag, een regenachtige zondag in juni, ploeterde ik opnieuw door de wouden van hoofdstuk 1. En ik denk dat ik nu, na 2 weken dagelijks vechten met dat begin, een versie te pakken heb die begint te lijken op wat het moet zijn. Hoofdstuk 1 is 2 hoofdstukken geworden, en Naia is veranderd van een gepikeerde puber naar een getraumatiseerde maar kundige dokter en spion. De oude woudstad Buggoush, die hetzelfde heette als het land Buggoush, heet inmiddels Abar, omdat het toch erg verwarrend is als een land en een stad hetzelfde heten.
Ik denk dat ik er nu ben, dus het is tijd om door te gaan naar de rest van boek 3, maar ik twijfel er niet aan dat ik in deze ronde nogmaals zal terugkeren naar hoofdstuk 1 (en 2). En na deze schrijfronde komt uiteraard weer een nieuwe proefleesronde die wellicht nieuwe problemen blootlegt. Dus: daarna wéér een herschrijfronde. Net zo lang totdat ik denk dat het goed is, óf totdat het boek gepubliceerd moet worden, in april 2025.
